...ένας υβριδικός ήχος

Sam Phillips

To «Rocket 88» παρήγαγε ο θρυλικός Sam Phillips ένα χρόνο πριν ιδρύσει τη Sun Records, μια μικρή ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία, μαζί με το μικροσκοπικό στούντιο ηχογραφήσεων, το Memphis Recording Service, που σύντομα έγινε συνώνυμο με τη γέννηση του rock’n’roll.

Ο Phillips συνεργάστηκε με τοπικούς καλλιτέχνες της country, ενώ για κάποιο διάστημα αναζητούσε ένα λευκό καλλιτέχνη που θα μπορούσε να ξαναφέρει τη μαύρη μουσική κοντά στις λαϊκές μάζες μεταφέρoντας την πραγματική αίσθηση και το πάθος της blues.

Όπως τελικά αποδείχτηκε, ο καλλιτέχνης αυτός ήταν ο Elvis Presley, ο οποίος μέσω της μεθόδου της δοκιμής και απόρριψης, και υπό την καθοδήγηση του Phillips, αξιοποίησε το έμφυτο ταλέντο του, μελέτησε την country, την gospel και την blues και επινόησε έναν υβριδικό ήχο που θα συγκλόνιζε τον κόσμο. Στη 13μηνη συνεργασία του με τη Sun, από τον Ιούλιο του 1954 μέχρι τον Αύγουστο του 1955, ο Elvis Presley ηχογράφησε πέντε singles, καθένα από τα οποία πρόβαλλε ένα κλασσικό τραγούδι R&B στη μία πλευρά και ένα «δεύτερο» τραγούδι country στην άλλη. Αν και η δεύτερη κατηγορία βοήθησε να καθοριστούν τα όρια της rockabilly, η πρώτη έκρυβε το κλειδί που οδηγούσε στη rock’n’roll.

Elvis Presley

Όταν οι λευκοί του Νότου άκουσαν τα πρώτα αυτά τραγούδια της R&B, και συγκεκριμένα τη γεμάτη πάθος και νοσταλγία ερμηνεία του Elvis στο τραγούδι «That’s All Right (Mama)» του Arthur «Big Boy» Crudup, πολλοί υπέθεταν ότι άκουγαν ένα νέγρο τραγουδιστή. Μέχρι να παρουσιαστεί το δεύτερο τραγούδι, μια πολύ υποβλητική εκδοχή του «Good Rockin’ Tonight», όχι μόνο είχαν μάθει ότι ήταν λευκός, αλλά πως ήταν πλέον ώρα να κλειδώσουν στο σπίτι τις κόρες τους.

Όταν στα τέλη του 1955 το συμβόλαιο του Elvis πουλήθηκε στην κολοσσιαία εταιρεία RCA, ηχογράφησε το καθοριστικό «Heartbreak Hotel», ένα μελαγχολικό και ανατριχιαστικό single που όχι μόνο διατήρησε την αίσθηση blues των προκατόχων του και το χαρακτηριστικό των σεξουαλικών υπαινιγμών, αλλά του χάρισε και παγκόσμια αναγνώριση. To «Heartbreak Hotel», με τους ήχους πιάνου σε στυλ blues, τα διαπεραστικά solo κιθάρας και τους καταθλιπτικούς και μεμψίμοιρους στίχους, λειτούργησε ως προσκλητήριο για τους απογοητευμένους εφήβους. Έκτοτε ο Presley, του οποίου η ωραία νεανική εμφάνιση και η «μαρλονμπραντική» σεξουαλικότητα ερχόταν σε ευθεία και ευνοϊκή γι’ αυτόν αντίθεση προς το στρουμπουλό παρουσιαστικό του Bill Haley με το χαρακ­τηριστικό τσιγκελωτό τσουλούφι, αξιοποίησε την υπεροχή του με μια σειρά από καυτές ηχο­γραφήσεις τραγουδιών rock’n’roll. To «Blue Suede Shoes», το «Hound Dog» και το «Jailhouse Rock» είναι κάποια από τα πολλά κλασικά τραγούδια που ερμήνευσε μέσα σε μια τετραετία.
Παρόλο που χαρακτήριζαν ένα είδος, μερικά είχαν τη γεύση τυποποιημένης pop παρά μιας θερμής R&B.

Rock’n’roll

"Ας δούμε την πραγματικότητα κατάματα .
 Η rock 'n' roll είναι κάτι
μεγαλύτερο από όλους μας"
Alan Freed

Αν και δεν επινόησε αυτός τον όρο «rock’n’roll» -που είναι ένας όρος της αφρό-αμερικάνικης κα­θομιλουμένης για το σεξ-, ο Νεοϋορκέζος ντισκ-τζόκεϊ Alan Freed τον έκανε ευρέως γνωστό όταν συνέδεσε με αυτόν μια μορφή μουσικής που απευθυνόταν στους εφήβους και η οποία προήλθε από συνένωση της rockabilly, της R&B και σε μικρότερο βαθμό της gospel και της boogie-woogie.

Στις πρώτες μορφές της, η rock’n’roll συχνά έμοιαζε πολύ με την R&B (που ήταν γνωστή και ως «φυλετική μουσική», μέχρι τη στιγμή που ο αρθρογράφος του Billboard, Jerry Wexler, της έδωσε ένα πιο κατάλληλο όνομα) με δεδομένο πως ακόμα δεν ήταν εύκολο να διακρίνεις σε ποια κατηγορία εντάσσονταν ορισμένοι δίσκοι ή να πεις με βεβαιότητα ποιος ήταν πραγματικά ο πρώτος δίσκος της rock’n’roll.

Το κλασικό τραγούδι «Rocket 88», στα 1951, του Jackie Brenston, το οποίο ηχογράφησε ως μέλος του συγκροτήματος Ike Turner and the Kings of Rhythm, είναι μια από τις πιο δημοφιλείς επιλογές από αυτή την άποψη, αλλά υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι διεκδικητές που ξεκινούν από τις ηχογραφήσεις του 1948, όπως το «Good Rockin Tonight» του Wynonie Harris, και το «We're Gonna Rock, We're Gonna Roll» του Wild Bill Moore, και φτάνουν μέχρι το «Rock The Joint» του Jimmy Preston το 1949 και το «Rollin’ And Tumblin» του Muddy Waters το 1950.

Ο ισχυρισμός του Waters ότι «η blues απέκτησε έναν απόγονο και τον ονόμασε rock’n’roll» ήταν ένα μέρος μόνο της αλήθειας και άλλα μουσικά είδη έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξελικτική διαδικασία.

Ο χαρακτηρισμένος αρχιτέκτονας  της rock n roll Little Richard εισήγαγε ένα νέο στυλ μουσικής.

...κιθαρίστες - είδωλα της R&B

Bo Diddley

Άλλοι καλλιτέχνες της R&B, όπως ο Bo Diddley και ο Johnny «Guitar» Watson, συνδέθηκαν με το μουσικό τους όργανο αλλά και με τον τρόπο ερμηνείας του τραγουδιού. Ο Diddley ανέπτυξε ένα ανορθόδοξο, «μελοδραματικό» στυλ παιξίματος της κιθάρας για το οποίο χρησιμοποιούσε μια χαρακτηριστική ορθογώνια κιθάρα. Η πιο διάσημη ίσως επιτυχία του ήταν ο δίσκος με τα τραγούδια «Βο Diddley» / «Pm A Man» (1955), τα οποία ηχογράφησε στην εταιρεία Chess.

Johnny «Guitar» Watson

Ο Watson μεγάλωσε ακούγοντας τους τραγουδιστές της blues, T-Bone Walker και Clarence «Gatemouth» Brown, και επινόησε έναν «τσιμπητό» και πολύ τρεμουλιαστό ήχο κιθάρας, που εφάρμοσε σε άλμπουμ όπως το Gangster Of Love (1958) και το Johnny Guitar Watson (1963). Όντας ένας εκκεντρικός καλλιτέχνης, έγινε γνωστός επειδή έπαιζε κιθάρα κρεμασμένος με το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω και επειδή χρησιμοποιούσε καλώδιο μήκους 46 μέτρων για να μπορεί να ανεβαίνει στην οροφή του αμφιθεάτρου με την κιθάρα του. «Αυτά που έκανε κι ο Jimi Hendrix. Εγώ τις ξεκίνησα αυτές τις αηδίες!» δήλωσε σε ένα μουσικό συντάκτη.

Παρόλο που η R&B «απλώθηκε» σε αρκετά διαφορετικά μουσικά στυλ στο διάστημα από τη δεκαετία του 1950 μέχρι τη δεκαετία του 1970, αμέτρητοι αστέρες της blues και της soul έχουν ερμηνεύσει επιτυχίες της R&B κατά τα 40 τελευταία χρόνια. Πρόσφατοι καλλιτέχνες που αναβίωσαν την R&B, όπως ο Big Boy Bloater & his Southside Stompers, συνεχίζουν να μας αποδεικνύουν ότι το είδος αυτό ζει και βασιλεύει.